Author :
Abstract
Modern spor tarihinde 19. yüzyıldan itibaren ticaret, girişimcilik ve yenilikçilik alanlarında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Sanayi Devrimi ile Avrupa’da başlayan bu süreç, küresel ölçekte yayılarak sporun ekonomik, sosyal ve teknolojik boyutlarını derinden etkilemiştir. Günümüzde büyük veri analitiği, yapay zekâ, nesnelerin interneti ve makine öğrenmesi gibi ileri teknolojilerin spora entegre edilmesi, bu dönüşümün boyutunu açıkça ortaya koymaktadır. Ekonomik hacmi, dünya çapındaki takipçi kitlesi ve uluslararası etki gücü değerlendirildiğinde futbol, modern spor alanında diğer branşların önüne geçerek merkezi bir konum edinmiştir. Bu çalışma ile futbol endüstrisinde ortaya çıkan girişimci ve yenilikçi faaliyetler, Sanayi Devrimleri ile paralellik kurularak dört farklı dönem halinde incelenmiştir. 19. yüzyılda temelleri atılan Futbol 1.0 Oluşum Dönemi, 20. yüzyılda futbolun profesyonelleşmesini ifade eden Futbol 2.0 Profesyonel Dönem ile devam etmiştir. 2000’li yıllarda sporun küresel bir ekonomik ve kültürel yapı hâline gelmesiyle Futbol 3.0 Küreselleşme Dönemi ortaya çıkmış; 2010 sonrasında ise dijitalleşmenin hızlanmasıyla Futbol 4.0 Dijitalleşme ve Veri Analitiği Dönemi şekillenmiştir. Çalışma kapsamında, söz konusu dört dönem içinde yaşanan yapısal ve teknolojik dönüşümler değerlendirilmiştir. Futbol 4.0 dönemine ilişkin veri toplama sürecinde futbol kulüplerinin resmî açıklamaları, ulusal liglerin ve uluslararası federasyonların raporları ile spor yayını yapan kuruluşlarının basılı ve dijital materyalleri incelenmiştir. İncelemeler sonucunda; yönetim, pazarlama, taraftar ilişkileri, genç yeteneklerin keşfedilmesi, performans analizi, eğitim ve altyapı gibi farklı alanlarda ileri teknolojilerin yoğun biçimde kullanıldığı uygulamalar tespit edilmiştir. Bulgular, Futbol 4.0 dönemindeki girişimci ve yenilikçi faaliyetlerin; kulüpler, ligler, federasyonlar, medya kuruluşları ve eğitim kurumlarının birlikte hareket ettiği çok katmanlı bir ekosistem tarafından desteklendiğini göstermektedir.
Keywords
Abstract
Since the 19th century, sport has evolved through major economic, social, and technological transformations influenced by commerce, entrepreneurship, and innovation. Originating in Europe during the Industrial Revolution, these changes gradually expanded worldwide. In the modern era, the integration of digital technologies such as big data, artificial intelligence, and machine learning highlights the depth of this transformation. Among all sports, football has become the most influential in terms of economic scale, global audience, and international impact. This study analyzes entrepreneurial and innovative developments in football by categorizing its historical evolution into four periods aligned with the Industrial Revolutions. Football 1.0 represents the Formation Era of the 19th century, while Football 2.0 reflects the Professional Era of the 20th century. Football 3.0 emerged in the 2000s with globalization, transforming football into a global economic and cultural industry. Since 2010, Football 4.0 has developed alongside rapid digitalization and data analytics. Focusing particularly on Football 4.0, the study examines structural and technological transformations using data from official club statements, league and federation reports, and sports media sources. The findings reveal widespread use of advanced technologies in management, marketing, fan engagement, talent identification, performance analysis, education, and youth development. Overall, the results show that Football 4.0 is supported by a strong, collaborative ecosystem involving clubs, leagues, federations, media organizations, and educational institutions. Furthermore, the study provides a comprehensive and up-to-date body of literature on entrepreneurship and innovation in football, making a significant contribution to the academic field. Ultimately, the study provides recommendations for future research in this area.
