Author :
Abstract
Spor, belirli kurallar çerçevesinde genellikle rekabete dayalı bireysel veya kolektif fiziksel aktiviteyi içerir. Futbol birey ve grupların sosyal etkileşim yoluyla yeni ilişki ağları oluşturmasını sağlar. Kolektif hafıza ise bireysel olarak sahip olduğumuz hafızanın diğer birey ve gruplarla iletişimi sonrasında oluşan duygusal bağlar ile açığa çıkar. Bu bağlamda, futbol ile kolektif hafıza arasında; mekânsal düzenlemeler, ritüeller, anma pratikleri, sembolik ifadeler, travmatik deneyimler ve yas süreçleri gibi duygusal ve toplumsal dinamikler üzerinden güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Dolayısıyla futbol, fiziksel ve sosyal bir aktivite olmasının yanı sıra, kolektif hafızanın inşası ve şekillenmesi için ihtiyaç duyulan; birey ve gruplarla iletişimi ve bunların canlı tutulmasını sağlayan araçları sağlamaktadır. Bu makale futbolun ürettiği mekân, sembol ve sosyal etkileşimlerin açısından kolektif hafızanın inşasındaki rolünü ele almaktadır. Bu doğrultuda kolektif hafızanın inşasında mekânın, bireyler ve gruplar arası iletişim ağlarının, yeni sosyal ağların, eski ve yeniden üretilen sembollerin, sözel/fiziksel ritüellerin rolünü sorgulamaktadır. Çalışma, futbolun; spor dalı olmanın ötesinde, ulusal ve küresel sosyo-ekonomik ilişkiler bağlamında mekanlar, formalar, renkler, marşlar, kulüp isimleri, amblemler, özel tarihler ve yaşanan trajediler aracılığıyla gruplar arası etkileşimi mümkün kılarak kolektif hafızanın oluşumuna, şekillenmesine ve devamlılığına kurumsal anlamda katkı sağladığını savunmaktadır.
Keywords
Abstract
Sport typically involves individual or collective physical activity based on competition and conducted within a set of established rules. Football, in particular, enables individuals and groups to form new networks of relationships through social interaction. Collective memory, on the other hand, emerges from emotional bonds formed through communication between individuals and groups, extending beyond personal recollection. In this context, a strong relationship exists between football and collective memory, shaped by emotional and social dynamics such as spatial arrangements, rituals, commemorative practices, symbolic expressions, traumatic experiences, and processes of mourning. Therefore, beyond being a physical and social activity, football provides the tools necessary for the construction and shaping of collective memory—tools that enable communication among individuals and groups and help sustain these connections. This article explores the role of spaces, symbols, and social interactions produced by football in the construction of collective memory. It investigates the roles of space, communication networks between individuals and groups, new social ties, old and reinterpreted symbols, and verbal/physical rituals in the formation of collective memory. This study argues that football, beyond being merely a sport, contributes institutionally to the formation, shaping, and continuity of collective memory by enabling intergroup interaction through spaces, jerseys, colors, chants, club names, emblems, significant dates, and shared tragedies within the context of national and global socio-economic relations.
